Thursday, April 7, 2011

გომისჯვარი (შიდა-ქართლი)


    სოფელი გომისჯვარი მდებარეობს კასპის რაიონში, თრიალეთის ქედის ჩრდილოეთ კალთაზე, მდინარე ნიჩბისისწყლის (მტკვრის მარჯვენა შენაკადი) მარცხენა მხარეს, კასპიდან 18 კილომერის მანძილზე.
    სოფლის განაპირას, სამხრეთ-დასავლეთით არის ნასოფლარი, რომელიც თარიღდება ფეოდალური ხანით. შემორჩენილია რამდენიმე ნასახლარის ბუდე, მიწაში ვერტიკალურად ჩადგმული რამდენიმე დიდი ზომის ქვევრი. იპოვება გვიანდელი ფეოდალური ხანისათვის დამახასიათებელი, მოწითალოდ გამომწვარი თიხის ჭურჭლის ნამტვრევები. ნასოფლარის აღმოსავლეთით ჩანს ფილაქვებით ნაგები, აღმოსავლეთიდან დასავლეთისაკენ დამხრობილი რამდენიმე ქვაყუთი, აქვე დგას კოშკი (უკეთაა შემონახული), ერთმანეთისაგან ათიოდე მეტრით დაშორებული ოთხი დარბაზული ეკლესია, (დღეისათვის მხოლოდ ორია შემორჩენილი), სასახლე (ნანგრევებიღაა) და თაღით გადახურული აუზიანი წყარო. ერთ-ერთი ეკლესიის (იოანე მახარებლის) წარწერის თანახმად აქ ლევან ბატონიშვილის (XVII ს.) რეზიდენცია იყო.

1
    იოანე მახარებლის ეკლესია (იოანე ღვთისმეტყველის ეკლესია, წითელი ეკლესია) დგას სოფლის განაპირას, სამხრეთ-დასავლეთით. ლევან ბატონიშვილის თარიღიანი წარწერით (დაცულია კასპის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმში) თანახმად, თარიღდება XVII საუკუნის ბოლო ათეული წლებით. ეკლესია დარბაზულია (9,1 X 5,7 მ). ნაგებია ნატეხი ქვიშაქვით, კონსტრუქციულ ნაწილებში და ფასადებზე, დეკორატიული ელემენტების წყობაში, გამოყენებულია აგური. დაზიანებულია: ჩამონგრეულია კამარის დასავლეთ ნაწილი და კონქი, თითქმის მთლიანადაა დანგრეული დასავლეთ კედელი, მონგრეულია სარკმლების წირთხლები, ფასადებზე საპირე ქვები ბევრგან ჩამოცვენილია, არა აქვს სახურავი. შესასვლელის კვალი არა ჩანს. ეკლესიის შიდა სივრცე თავისებურადაა გადაწყვეტილი: სწორკუთხოვან საკურთხეველში სხვადასხვა ზომის შეისრულთაღოვანი ნიშებია. საკურთხეველი დარბაზისგან გამოყოფილია ფართო მხრებით, რომლებსაც ეყრდნობა შეისრული ფორმის სატრიუმფო თაღი. შეისრული ფორმისაა კამარაც. საკურთხევლის სარკმელი ჩასმულია მაღალი შეისრულ შეღრმავებაში. დარბაზის გრძივ კედლებში თითო ფართო შეისრული შეღრმავებაა, რომლებშიც თითო სარკმელია გაჭრილი. ფასადების შემორჩენილი ნაწილების ქვის წყობა ირეგულარულია. აღმოსავლეთ ფასადზე, სარკმლის ზემოთ აგურის წყობით გამოყვანილია მაღალი შეღრმავებული ჯვარი, რომლის გვერდებზე თითო შეისრული ნიშია. ორივე ნიშს შემოვლებული აქვს კედლებზე ნალესობით გამოყვანილი სადა მოჩარჩოება. ნიშები, ისე როგორც ჯვრის შეღრმავებული ნაწილი, მოწითალო ფერის საღებავითაა შეფერილი.

    წმ. გიორგის ეკლესია დგას სოფლის განაპირას, სამხრეთ-დასავლეთით, სასაფლაოზე. თარიღდება XVI-XVII საუკუნეებით. ადგილს მოსახლეობა ერკემალს უწოდებს. ძლიერ დაზიანებულია: დაბზარულია შენობის გვერდის კედლები და კონქი, ჩანგრეულია შეკიდული საბჯენი თაღები, ფასადებზე ბევრგან ჩამოცვენილია საპირე ქვები, მონგრეულია ლავგარდანი. ეკლესია დარბაზულია (8,7 X 5,5 მ), ნაგებია ნატეხი ქვიშაქვით, კონსტრუქციულ ნაწილებში გამოყენებულია კარგად გათლილი შირიმის ქვები, ხოლო ფასადების მოსართავად და შესასვლელის წირთხლებისა და ნიშების თაღების წყობაში - კვადრატული აგური. ეკლესიას შესასვლელი სამხრეთიდან აქვს. შემორჩენილი ნაწილების მიხედვით, მას თაღოვანი გადახურვა ჰქონია. ღრმა ნახევარწრიული აფსიდის ღერძზე შეისრულთაღიანი სარკმელია, რომლის ორივე მხარეს თითო შეისრული ნიშია. თითო სარკმელია სამხრეთ და დასავლეთ კედლებში. ნახევარწრიული კამარის შუა მონაკვეთში და დასავლეთ კედელთან შეკიდული საბჯენი თაღებია, რომლებიც შირიმის მთლიანი ქვის იმპოსტებს ეყრდნობა. ფასადებს გასდევს ოთხი რიგი აგურისაგან შემდგარი ორი ფართო ჰორიზონტალური ზოლი. ჩრდილოეთ ფასადზე შემორჩენილია ქვიშაქვის ლავგარდნის ორი ქვა, რომლის პროფილს თარო და ცერად ჩამოკვეთილი სიბრტყე შეადგენს.

No comments:

Post a Comment